Tadeusz Ryba ps. "Jeleń", "Jerzy", "Brzoza"

Był członkiem oddziału leśnego "Żandarmeria" Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowej.









 https://tmzl.labowa.edu.pl/wp-content/uploads/2020/09/a-3.jpg               

Urodził się 1.01.1928 r. w Barnowcu w gminie Łabowa. W 1944 r. wstąpił w szeregi Armii Krajowej, a cztery lata później, będąc jeszcze uczniem Liceum Pedagogicznego w Nowym Sączu, wstąpił do oddziału leśnego. 

W oddziale pełnił funkcję dokumentalisty. Część jego zdjęć została prawdopodobnie zniszczona przez Służbę Bezpieczeństwa. 

Kiedy żołnierze dowiedzieli się o rozpracowaniu grupy, zdecydowano o ucieczce na Słowację. Tadeusz był w tej grupie. Niestety okazało się to zasadzką i partyzanci wpadli w ręce Służby Bezpieczeństwa.

Akcją, w której wzięło udział kilkudziesięciu czechosłowackich milicjantów i żołnierzy, dowodził ubek Stanisław Wałach. - "Przechodził obok rannych i kopał nas. Doskonale pamiętam jego twarz. Później widziałem Józka Witowskiego „Rolanda” powieszonego za nogi w drzwiach. To był jeden krwawy strzęp. Bito nas gumowymi pałami grubości butelek" - wspominał po latach. 

"Jeleń" został aresztowany i skazany przez Wojskowy Sąd w Krakowie na dożywocie.  Przebywał w więzieniu w Rawiczu, potem przeniesiony został do Wronek. W 1953 r. zmniejszono wymiar do 12 lat pozbawienia wolności, a w 1956 r. objęła go amnestia i został zwolniony. Po powrocie pracował w Nadleśnictwie Nawojowa jako starszy leśniczy. 

W 1993 r. został zrehabilitowany, awansowany na porucznika i odznaczony Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Weterana Walk o Wolność, Krzyżem Partyzanckim oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz złotym medalem "Za zasługi dla obronności kraju". 

 

Tadeusz Ryba odbiera Krzyż Oficerski Odrodzenia Polski w 2009 r. w Warszawie.

Tadeusz Ryba zmarł 6.10.2016 r. (dwa dni po śmierci Józefa Witowskiego). Był ostatnim z oddziału "Emira". Oddział znowu był w komplecie...

Tadeusz Ryba był dokumentalistą Żandarmerii. Część jego zdjęć została prawdopodobnie zniszczona przez Służbę Bezpieczeństwa

Rada Miasta Nowego Sącza w 2017 r. upamiętniła bohatera, nadając jednej z ulic nazwę "Porucznika Tadeusza Ryby". 

Źródła:

https://plus.gazetakrakowska.pl/ostatni-zandarm-z-beskidzkiego-lasu/ar/10782940

https://tmzl.labowa.edu.pl/aktualnosci/2020/09/16/por-tadeusz-ryba-1928-2016/


Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Członkowie PPAN " Żandarmeria"

Obraz
Pion zbrojny Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowej w latach 1947-49 roku stanowiła tzw. "Żandarmeria".    fot. archiwum IPN  sygn. IPNBU-3-3-47-2 Na zdjęciu żołnierze "Żandarmerii" stoją obok ołtarza polowego w swojej bazie, przed rozpoczęciem mszy św. Odprawiał ją kapelan oddziału ks. Władysław Gurgacz ps. "Sem". Członkowie oddziału: W pierwszym rzędzie: Franciszek Miagałą ps. "Promień", Julian Twardowski ps. "Jeremi", Józef Witkowski ps. "Roland", Adam Legutko ps. "Młodzik", Bolesław Ziaja ps. "Sokół", Alojzy Legutko ps. "Arion". W drugim rzędzie: Tadeusz Fida ps. "Lwowiak", Marian  Stanek ps. "Zoro", Michał Cabak ps. "Kuna", Adolf Cecur ps. "Lew", Leon Nowakowski ps. "Góral" i Stanisław Szajna ps. "Orzeł". Członkami oddziału byli również: Stanisław Kulig "Wicher", Zbigniew Obtułowicz "Sarat".    Jedną z łączn...
Czytaj więcej

Historia partyzantki na ziemi sądeckiej.

Obraz
Bóg, Honor, Ojczyzna - te słowa święte, sprawę świętą W sercu wyryte miała Armia, nazwana Wyklętą. Tej świętości w kolebce uczyli ich ojcowie, Z matki mlekiem wyssali pacierz w polskiej mowie. Że trwali mężnie do końca na straży wolności Wybito im zęby, bandytami nazwano, połamano kości Wrzucono do dołów z wapnem, przysypano śmieciami, Opluto, skazano na hańbę i wieczną niepamięć………  „Wyklętym”, Krystyna Śliwińska Pierwsze konspiracyjne oddziały wojskowe powstały już we wrześniu 1939 r., kiedy to armia hitlerowska zajmowała tereny Rzeczpospolitej. Niestety nikt nie przewidział, że wojna potrwa aż 5 lat i nie skończy się wraz z zajęciem Berlina i śmiercią Hitlera. Walkę trzeba było prowadzić dalej ale już w warunkach nowej okupacji-wprowadzanej przez Sowietów i polskich komunistów.  Jedną z organizacji, która podjęła się walki "aż do zwycięstwa" była Polska Podziemna Armia Niepodległościowców PPAN. Mimo, iż w 1947 r. ogłoszono amnestię dla wszystkich partyzantów, którzy się uj...
Czytaj więcej

Adam Legutko ps. "Młodzik"

Obraz
Był najmłodszym partyzantem ".Żandarmerii".   Okładka książki autorstwa Roksany Szczypty- Szczęch i Jacka Zygadlewicza.  Urodził się 19 sierpnia 1930 r. w Zawadzie w domu Józefa i Zofii z d. Ryba. Od czerwca    1948 r. był członkiem PPAN, jednak 1 sierpnia został aresztowany przez funkcjonariuszy UB.    Z braku dowodów został wypuszczony. Obawiając się kolejnego aresztowania przystąpił do "Żandarmerii". Ze względu na swój wiek otrzymał pseudonim "Młodzik".   Adam Legutko ps. "Młodzik" 4 od lewej .  Po podzieleniu oddziału Legutko wszedł pod dowództwo Stefana Balickiego. Razem z nim pododdział tworzyli: Stanisław Szajna, Leon Nowakowski i ks. Władysław Gurgacz.  Cała piątka została aresztowana 2 lipca 1949 r. w Krakowie, podczas nieudanej akcji zdobycia pieniędzy dla oddziału. Po brutalnym śledztwie został skazany przez Sąd Wojskowy w Krakowie na 10 lat pozbawienia wolności. Wyrok odsiadywał w więzieniu na Montelupich, a później we Wronkach (n...
Czytaj więcej